82. OLŚNIENIE

Mira Kuzel

Z Listów do Przyjaciela

Olśnienia intuicji

"Dopóki nie uczynisz nieświadomego świadomym, będzie ono kierowało Twoim życiem, a Ty będziesz nazywał to przeznaczeniem."


Carl Gustav Jung


Dziś, Przyjacielu, to list z podróży w tajemniczość człowieka. W tajemnicze światy jego natury – w próbę zrozumienia nagłych olśnień intuicji.

Dobrze znamy męczące godziny, czasem dni, a nawet tygodnie, w których nie znajdujemy odpowiedzi na powracające pytania, a one stają się coraz bardziej nierozwiązywalne. Przywołujemy w pamięci wszystkie podobne sytuacje, dokonujemy drobiazgowej analizy – i nic. Pustka. Aż nagle doznajemy iluminacji, olśnienia - tego, co Carl Gustav Jung nazywał "nagłym wglądem" w całościowe ujmowanie treści lub sytuacji, nagłym wdarciem się instynktownego aktu zrozumienia. To intuicja. Poznanie poprzez introspekcje.

Od swych początków filozofia zajmowała się intuicją, nazywając ją cudownością człowieka. W pracach prawie każdego filozofa odnajdziemy ten temat. Zajmował się nią Plotyn, Arystoteles i św. Augustyn, Bergson Newman. Wielcy naukowcy doceniali role intuicji. Albert Einstein pisał: "Żadne procedury logiczne nie uporządkują ogromu, różnorodności i bezładu materiału doświadczenia, przed jakim znaleźć się może uczony". Jak Newton dał sobie radę z takich chaosem? Jak dokonał się ten cud w jego umyśle?

Takie uporządkowanie daje się uchwycić tylko intuicyjnie i nie jest dostępne dla naukowo logicznych ustaleń.

Mario Bunge, współczesny argentyński filozof i fizyk, wskazuje na różne rodzaje intuicji, w zależności od specyfiki jej występowania w różnych sytuacjach problemowych. Intuicją nazywa zdolności błyskawicznej interpretacji przy pojmowaniu matematycznych wyrażeń, zdolność tworzenia pojęć i systemów pojęć, tworzenie nowych idei, zdolności do syntezy, także zdolności tworzenia metafor, stosowania koloru w malarstwie – wszystkie zdolności wyobraźni twórczej.

Czymże więc jest ta cudowność w nas nazywana intuicją? Ta cudowność nie podlegająca, jak nasz rozum, intelektualnym manipulacjom.

Skąd bierze się w nas intuicja umożliwiająca natychmiastowe widzenie, które przekracza świadome rozumienie rzeczy?

Rozum wiąże się ze zdolnością tworzenia pojęć, abstrahowania, tworzenia sądów, zdolnością tworzenia schematów i umiejętnością posługiwania się nimi. Intuicja jest procesem podświadomym, którego nie można kontrolować, można jedynie dopuszczać lub odrzucać podawane przez nią rozwiązania.

Jest procesem bardziej kreatywnym i działającym na wyższym poziomie abstrakcji w porównaniu do myślenia logicznego. Jest rodzajem aktywności psychicznej, która objawia się w formie nieświadomej i w takiej podaje komunikaty.

Treści intuicji przedstawiają się nagle jako gotowa całość. I mimo to, że intuicja jest pozaracjonalna, to po fakcie zaistnienia jej olśnienia możliwa jest racjonalizacja przekazanej przez nią treści. Może to być intuicja odkrywcza, intuicja twórcza. generatywna, czy intuicja wartościująca, znana jako podświadome ostrzeżenia,

Właściwość odczuwania i odczytywania tak subiektywnych doznań, jakimi jest intuicja ukryta jest w naszej ewolucyjnej przeszłości. Jest w niej pamięć i mądrość ludzkiego życia od początku istnienia. Obszary w mózgu odpowiedzialne za powstawanie doznań intuicyjnych są pierwotne, nieskończenie starsze od warstw kory mózgowej okrywających szczyt mózgu, odpowiadających za racjonalne myślenie.

Intuicja rodzi się głębiej - w sferach emocjonalnych, w pierścieniach otaczających pień mózgu.
Często nazywana jest "starym mózgiem" – posiada go każdy z nas i tylko od nas zależy, czy w podążaniu za rozumem docenimy olśnienia intuicji.
.......................................
Obraz: Mira Kuzel, Olśnienie, akryl, płótno. Deslumbramiento, acrílico, lienzo, 70x80 cm